De inhoud van dit artikel werd gecontroleerd op 22/06/2023.
Wat?
In België is er leerplicht, geen schoolplicht.
Dit betekent concreet dat een kind verplicht is om te leren, maar dat het niet verplicht is om naar school te gaan.
U kunt aan de leerplicht voldoen door uw kinderen naar school te sturen, maar u kunt er ook voor kiezen om het onderwijs zelf te organiseren. In dat geval opteert u dus voor huisonderwijs.
Kinderen zijn leerplichtig van hun 6de tot hun 18de verjaardag.
Lessen?
Ouders die kiezen voor huisonderwijs moeten erop toezien dat hun kinderen leren.
Betekent dit dat u zelf lessen moet geven? Nee.
Betekent dit dat u privéleerkrachten moet inschakelen? Nee.
Beide opties zijn uiteraard mogelijk, maar niet verplicht. Begeleid zelfstandig leren of zelfsturend leren, zijn valabele alternatieven.
Waar het om draait, is dat ouders het leerproces begeleiden en (mee) vorm geven. U moet dus beslissen wat er geleerd wordt, leerstof en leermiddelen ter beschikking stellen, het leren structureren (bv. met een dagindeling of vaste overlegmomenten), toezien op evenwicht tussen leren en sociale activiteiten,…
Leerstof?
Ouders zijn in principe vrij in de keuze van de leerstof en de accenten die ze leggen, maar ze moeten wel rekening houden met de eindtermen die de overheid vastlegt voor alle kinderen (niet alleen de kinderen die naar school gaan).
Om te controleren of dit in voldoende mate gebeurt, moeten kinderen (jonger dan 16) die huisonderwijs doen op bepaalde momenten examens afleggen bij de examencommissie.
Verplichte examens
Kinderen jonger dan 14 moeten bij de Examencommissie Basisonderwijs het getuigschrift Basisonderwijs behalen.
Wanneer inschrijven (ten laatste)?
Voor 1 juni van het kalendjaar waarin het kind 12 wordt.
Wanneer het getuigschrift behalen (ten laatste)?
30 juni van het kalenderjaar waarin het kind 14 wordt.
Kinderen jonger dan 16 moeten bij de Examencommissie Secundair Onderwijs het Getuigschrift eerste graad secundair onderwijs behalen.
Wanneer inschrijven (ten laatste)?
Voor 30 juni van het kalenderjaar waarin het kind 16 wordt.
Wanneer het getuigschrift behalen (ten laatste)?
30 juni van het kalenderjaar waarin het kind 17 wordt.
Houd de datums goed in het oog!!!!
Te laat inschrijven = einde huisonderwijs en verplichte inschrijving in een officieel erkende school.
Getuigschrift niet of te laat behaald = einde huisonderwijs en verplichte inschrijving in een officieel erkende school.
In uitzonderlijke gevallen kan een kind vrijgesteld worden van de verplichting om getuigschriften te behalen. Dit kan bijvoorbeeld voor kinderen met een zware beperking. De vrijstelling moet aangevraagd worden bij het CLB.
Andere verplichtingen
Kinderen van 3, 6, 9, 11 en 14 jaar moeten naar het systematisch contact van het CLB (het vroegere medisch onderzoek).
Inspectie
Ouders die kiezen voor huisonderwijs kunnen gecontroleerd worden door de Onderwijsinspectie. De inspectie gebeurt om na te gaan of het onderwijs van voldoende kwaliteit en goed genoeg georganiseerd is. De belangen van het kind staan altijd voorop.
De inspecteur zal willen zien dat er duidelijke leerdoelen zijn, dat u het leren begeleidt en dat u écht toeziet op het leren.
Hulpmiddelen om dit aan te tonen, zijn bijvoorbeeld:
- een inschrijving bij de examencommissie
- beschikken over geschikt studiemateriaal
- een duidelijke planning en dagindeling (met voldoende aandacht voor ontspanning, vrije tijd en sociale contacten).
Praktisch
U begint met huisonderwijs op 1/9.
Dit is veruit de meest eenvoudig situatie. Het enige wat u moet doen, is de verklaring Huisonderwijs invullen en versturen. Dat kan op papier of online en het moet gebeuren voor het einde van de derde dag van het schooljaar.
U begint met huisonderwijs in de loop van het schooljaar.
Dit is ingewikkelder. U moet het volgende doen:
1) Schriftelijk melden aan het CLB dat u overstapt op huisonderwijs en waarom.
2) Melden aan de school dat u overstapt op huisonderwijs.
3) De Verklaring Huisonderwijs invullen en versturen. Dit kan ook online.
Het CLB heeft 10 werkdagen tijd om het dossier te onderzoeken. Het kan zijn dat u uitgenodigd wordt voor een gesprek over uw beslissing. Het CLB wil zich er immers van vergewissen dat u handelt in het belang van het kind en dat u weet waar u aan begint.
Als het CLB meent dat huisonderwijs geen goed idee is voor uw kind, dan kan het zich verzetten tegen de beslissing. In dat geval moet uw kind terug naar school (en moet u wachten tot 1/9 om met het huisonderwijs te beginnen). Er is geen beroep mogelijk.
U kunt alles op dezelfde dag doen. Als er toch bezwaar zou komen van het CLB, moet u uw kind gewoon opnieuw inschrijven op school en het bewijs van inschrijving aan het Agentschap onderwijsdiensten bezorgen.
U kunt ook eerst het CLB op de hoogte brengen en dan 10 werkdagen wachten. Als er tijdens die 10 dagen geen bezwaar komt, kunt u op de 11de dag uitschrijven op school en de Verklaring huisonderwijs invullen en versturen.
Stoppen met huisonderwijs
Het is altijd mogelijk om te stoppen met huisonderwijs. Houd er wel rekening mee dat de uw kind niet in om het even welk jaar of om het even welke richting kan instappen. De school moet rekening houden met de toelatings- en overgangsvoorwaarden voor de verschillende jaren, graden en onderwijsvormen.
Voordelen
- Mogelijkheden voor ouders én kinderen om eigen accenten te leggen in het leren.
- Mogelijkheden om zelf te kiezen hoeveel tijd gespendeerd wordt aan een vak, veel meer (om een leerstoornis op te vangen of een achterstand weg te werken) of net veel minder.
- Mogelijkheden om zelf het tempo en de intensiteit te bepalen (bv. voor kinderen die chronisch ziek zijn).
- Mogelijkheden om leren te combineren met topsport, muziek, kunst,…
- Mogelijkheden om (via de examencommissie) een richting te doen die de school heeft uigesloten.
Nadelen
- Geen recht op studietoelage. [De gewone kinderbijslag en eventueel wezengeld blijven wél behouden en dit tot de 18de verjaardag van het kind.]
- Geen recht meer op kinderbijslag vanaf de maand na de 18de verjaardag. Zie ook ons bericht over kinderbijslag.
- Kan vrij duur zijn door aankoop handleidingen en/of inschakelen lesgevers.
Vragen over huisonderwijs? Hulp nodig met documenten en meldingen? Mail naar [email protected]. Dit is gratis en vrijblijvend.