De inhoud van dit artikel werd gecontroleerd op 22/06/2023.
Wat?
In België is er leerplicht, geen schoolplicht.
Dit betekent concreet dat een kind verplicht is om te leren, maar dat het niet verplicht is om naar school te gaan.
U kunt aan de leerplicht voldoen door uw kinderen naar school te sturen, maar u kunt er ook voor kiezen om het onderwijs zelf te organiseren. In dat geval opteert u dus voor huisonderwijs.
Kinderen zijn leerplichtig van hun 6de tot hun 18de verjaardag.
Lessen?
Ouders die kiezen voor huisonderwijs moeten erop toezien dat hun kinderen leren.
Betekent dit dat u zelf lessen moet geven? Nee.
Betekent dit dat u privéleerkrachten moet inschakelen? Nee.
Beide opties zijn uiteraard mogelijk, maar niet verplicht. Begeleid zelfstandig leren of zelfsturend leren, zijn valabele alternatieven.
Waar het om draait, is dat ouders het leerproces begeleiden en (mee) vorm geven. U moet dus beslissen wat er geleerd wordt, leerstof en leermiddelen ter beschikking stellen, het leren structureren (bv. met een dagindeling of vaste overlegmomenten), toezien op evenwicht tussen leren en sociale activiteiten,…
Jongeren die 16 zijn of die op school de eerste graad hebben afgewerkt, kunnen ook aan een diplomagerichte opleiding beginnen bij een cvo (dit kan ter plaatse of via afstandsleren). Neem gerust contact op als u hier meer over wil weten.
Leerstof?
Ouders zijn in principe vrij in de keuze van de leerstof en de accenten die ze leggen, maar ze moeten wel rekening houden met de eindtermen die de overheid vastlegt voor alle kinderen (niet alleen de kinderen die naar school gaan).
Om te controleren of dit in voldoende mate gebeurt, moeten kinderen (jonger dan 16) die huisonderwijs doen op bepaalde momenten examens afleggen bij de examencommissie.
Verplichte examens
Kinderen jonger dan 14 moeten bij de Examencommissie Basisonderwijs het getuigschrift Basisonderwijs behalen.
Wanneer inschrijven (ten laatste)?
Voor 1 juni van het kalenderjaar waarin het kind 12 wordt.
Wanneer het getuigschrift behalen (ten laatste)?
30 juni van het kalenderjaar waarin het kind 14 wordt.
Kinderen jonger dan 16 moeten bij de Examencommissie Secundair Onderwijs het Getuigschrift eerste graad secundair onderwijs behalen.
Wanneer inschrijven (ten laatste)?
Voor 30 juni van het kalenderjaar waarin het kind 16 wordt.
Wanneer het getuigschrift behalen (ten laatste)?
30 juni van het kalenderjaar waarin het kind 17 wordt.
Houd de datums goed in het oog!!!!
Te laat inschrijven = einde huisonderwijs en verplichte inschrijving in een officieel erkende school.
Getuigschrift niet of te laat behaald = einde huisonderwijs en verplichte inschrijving in een officieel erkende school.
In uitzonderlijke gevallen kan een kind vrijgesteld worden van de verplichting om getuigschriften te behalen. Dit kan bijvoorbeeld voor kinderen met een zware beperking. De vrijstelling moet aangevraagd worden bij het CLB.
Andere verplichtingen
Kinderen van 3, 6, 9, 11 en 14 jaar moeten naar het systematisch contact van het CLB (het vroegere medisch onderzoek).
Inspectie
Ouders die kiezen voor huisonderwijs kunnen gecontroleerd worden door de Onderwijsinspectie. De inspectie gebeurt om na te gaan of het onderwijs van voldoende kwaliteit en goed genoeg georganiseerd is. De belangen van het kind staan altijd voorop.
De inspecteur zal willen zien dat er duidelijke leerdoelen zijn, dat u het leren begeleidt en dat u écht toeziet op het leren.
Hulpmiddelen om dit aan te tonen, zijn bijvoorbeeld:
- een inschrijving bij de examencommissie of bij een cvo
- beschikken over geschikt studiemateriaal
- een duidelijke planning en dagindeling (met voldoende aandacht voor ontspanning, vrije tijd en sociale contacten).
Praktisch
Je begint met huisonderwijs op 1/9.
Dit is veruit de meest eenvoudig situatie. Het enige wat je moet doen, is de verklaring Huisonderwijs invullen en versturen. Dat kan op papier of online en het moet gebeuren voor het einde van de derde dag van het schooljaar.
Je begint met huisonderwijs in de loop van het schooljaar.
Dit is ingewikkelder. Je moet het volgende doen:
Stap 1: Schriftelijk melden aan het clb dat je wil overstappen op huisonderwijs. Je legt best meteen uit waarom dat voor jullie beter is dan school.
Het clb heeft 10 werkdagen tijd om het dossier te bestuderen. Het kan zijn dat je uitgenodigd wordt voor een gesprek hierover. Het clb doet dit om na te gaan of huisonderwijs inderdaad een goede keuze is en om vast te stellen of je weet waar je aan begint. Zo een gesprek komt er zeker niet altijd.
Als het clb het niet eens is met de beslissing, moet het dit binnen 10 werkdagen laten weten.
Als je niets hoort, is het in orde.
Stap 2:
Als je na 10 werkdagen niets gehoord hebt van het clb, vul je de verklaring huisonderwijs in.
Tegelijk laat je aan de school weten dat je je zoon uitschrijft.
Als het clb zich verzet, moet je kind naar school blijven gaan. Het kan in dat geval wel al aan examencommissie beginnen en studeren voor de examens buiten (en tijdens) de gewone schooluren. In september kunnen jullie dan overstappen op huisonderwijs (bij een start op 1 september kan dit altijd, want er is dan geen goedkeuring van het clb nodig).
Stoppen met huisonderwijs
Het is altijd mogelijk om te stoppen met huisonderwijs. Houd er wel rekening mee dat de uw kind niet in om het even welk jaar of om het even welke richting kan instappen. De school moet rekening houden met de toelatings- en overgangsvoorwaarden voor de verschillende jaren, graden en onderwijsvormen.
Voordelen
- Mogelijkheden voor ouders én kinderen om eigen accenten te leggen in het leren.
- Mogelijkheden om zelf te kiezen hoeveel tijd gespendeerd wordt aan een vak, veel meer (om een leerstoornis op te vangen of een achterstand weg te werken) of net veel minder.
- Mogelijkheden om zelf het tempo en de intensiteit te bepalen (bv. voor kinderen die chronisch ziek zijn).
- Mogelijkheden om leren te combineren met topsport, muziek, kunst,…
- Mogelijkheden om (via de examencommissie) een richting te doen die de school heeft uigesloten.
Nadelen
- Geen recht op studietoelage. [De gewone kinderbijslag en eventueel wezengeld blijven wél behouden en dit tot de 18de verjaardag van het kind.]
- Geen recht meer op kinderbijslag vanaf de maand na de 18de verjaardag. Zie ook ons bericht over kinderbijslag.
- Kan vrij duur zijn door aankoop handleidingen en/of inschakelen lesgevers.
Vragen over huisonderwijs? Hulp nodig met documenten en meldingen? Mail naar [email protected]. Dit is gratis en vrijblijvend.